Global Yetenek Vizesi: Beşeri Bilimler Alanında Şartlar Neler ve Nasıl Başvurulur?

Beşeri ve sosyal bilimler alanındaki akademisyenler, araştırmacılar ve profesyoneller için İngiltere hükümeti, en esnek ve prestijli vize rotalarından biri olan Global Talent Vizesi'ni sunmaktadır. 

Bekenbey Solicitors olarak bu kapsamlı yazıda, Global Talent Vizesi başvuru sürecini, özellikle de beşeri bilimler alanındaki adaylar için kritik öneme sahip olan British Academy onay sürecinin inceliklerini adım adım açıklıyoruz.

Global Talent Vizesi Nedir?

Global Talent Vizesi, sunduğu benzersiz avantajlarla, Skilled Worker (Nitelikli Çalışan) Vizesi gibi daha kısıtlayıcı rotalardan belirgin bir şekilde ayrılır.

Sponsorluktan Bağımsızlık

Global Talent Vizesi icin bir iş teklifi gerekmemesi ve vize sahiplerinin tek bir işverene bağlı kalmaması en büyük avantajdır. Bu, akademisyenlere farklı üniversitelerde ders verme, danışmanlık yapma veya işveren değiştirdiğinde Home Office'e bildirimde bulunma zorunluluğu olmaksızın kariyerlerini şekillendirme özgürlüğü tanır.

Kariyer Özerkliği

Vize sahipleri, kendi alanlarıyla ilgili olmak kaydıyla, maaşlı çalışan, serbest meslek sahibi (self-employed) veya bir şirket direktörü olabilirler. Bu esneklik, kitap sözleşmeleri, serbest editörlük, müze danışmanlığı gibi çeşitli profesyonel faaliyetlerde bulunan beşeri bilimler uzmanları için paha biçilmezdir.

Hızlandırılmış Süresiz Oturum (ILR)

Akademik başvuru sahiplerinin çoğu ('Talent' ve 'Promise' kategorileri dahil) sadece 3 yıl sonra Süresiz Oturum İzni'ne (Indefinite Leave to Remain - ILR) başvurabilir. Bu, standart 5 yıllık rotalara kıyasla önemli bir avantajdır ve İngiltere'ta uzun vadeli bir gelecek planlayanlar için büyük bir güvence sağlar.

Aile ve Seyahat Kolaylığı

Başvuru sahipleri, uygun şartları taşıyan eşlerini/partnerlerini ve çocuklarını 'dependant' olarak İngiltere'a getirebilirler. Ayrıca, vize sahiplerinin araştırma amaçlı yurtdışı seyahatlerinde geçirdikleri süreler, ILR için gerekli olan ikamet süresini olumsuz etkilemez; bu, uluslararası konferanslara katılan veya arşiv çalışmaları yürüten akademisyenler için kritik bir esnekliktir.

İşverenler İçin Maliyet Avantajı

Global Talent vizesi sahiplerini işe alan kurumlar, sponsorluk lisans maliyetleri ve Göçmenlik Beceri Harcı (Immigration Skills Charge) gibi ek ücretlerden muaf tutulur. Bu durum, vize sahiplerini işverenler için daha cazip adaylar haline getirir.

İki Aşamalı Başvuru Süreci

Global Talent Vizesi başvuru süreci, kafa karışıklığını önlemek adına net bir şekilde iki aşamaya ayrılmıştır. Bu yapı, uzmanlık değerlendirmesi ile bürokratik göçmenlik kontrollerini birbirinden ayırır. 

Home Office, başvuru sahibinin alanındaki yetkinliğini değerlendirme görevini, British Academy gibi uzman Onay Kurumları'na (Endorsing Body) devrederek, kendisi standart göçmenlik ve güvenlik kontrollerine odaklanır.

1. Aşama: Onay Başvurusu (Application for Endorsement)

Bu, başvurunun en kritik aşamasıdır. Adayın akademik ve profesyonel kimlik bilgileri, referansları ve kanıtları Home Office'e sunulur. Home Office, bu dosyayı adayın uzmanlık alanına göre belirlenmiş olan Onay Kurumu'na yönlendirir. Beşeri ve sosyal bilimler alanındaki başvurular için bu kurum neredeyse her zaman British Academy'dir. Bu aşamada adayın "küresel yetenek" statüsü değerlendirilir.

2. Aşama: Vize Başvurusu (Application for the Visa)

Onay mektubu alındıktan sonra, başvuru sahibinin resmi vize başvurusunu Home Office'e sunmak için üç aylık bir süresi vardır. Bu aşama, "yetenek" değerlendirmesi tamamlandığı için, büyük ölçüde bir göçmenlik, güvenlik ve kimlik kontrolü niteliğindedir.

Adaylar, bu iki aşamaya aynı anda veya art arda başvurma seçeneğine sahiptir. Eş zamanlı başvuru, mevcut vizesi sona ermek üzere olanlar için zaman kazandırabilir. Ancak, onay başvurusunun (1. Aşama) reddedilmesi durumunda, vize başvurusunun (2. Aşama) da reddedileceği ve vize başvuru ücretinin bir kısmının iade edilmeyeceği riski göz önünde bulundurulmalıdır.

Onay Mektubunu (Endorsement) Almak

Beşeri ve sosyal bilimler alanındaki adaylar için onay sürecinin merkezinde British Academy yer almaktadır. Bu prestijli kurumdan onay almanın dört farklı yolu bulunmaktadır. Bu yollar, kanıt hiyerarşisine göre yapılandırılmıştır: ilk üç "hızlı" yol, kurumsal bir onaya (prestijli bir iş, burs veya fon) dayanırken, dördüncü yol olan akran denetimi, adayın kendi liyakatini ve potansiyelini kişisel kanıtlarla (CV ve referans mektupları) ispatlamasını gerektirir.

Hızlı Onay Yolları

Bu rotalar, İngiltere'taki saygın kurumlar tarafından zaten tanınmış olan bireyler için tasarlanmış hızlandırılmış süreçlerdir.

1. Yol: Akademik ve Araştırma Görevleri (Academic and Research Appointments):

• Kimler İçin Uygundur: Onaylanmış bir İngiltere Yükseköğretim Kurumu (HEI) veya araştırma enstitüsünde Profesör, Doçent veya Kıdemli Grup Lideri gibi üst düzey bir akademik veya araştırma pozisyonunu kabul etmiş kişiler içindir.

• Temel Şart: Pozisyonun "akademik, araştırma veya inovasyon liderliği ve gelişimi" veya bir araştırma projesini yönetme gibi önemli sorumluluklar içermesi gerekir.

• Kritik Belge: İşverenin İnsan Kaynakları departmanından alınacak bir "garanti beyanı" (statement of guarantee). Bu belge, pozisyonun uygunluğunu ve işe alım sürecinin şeffaf ve rekabetçi olduğunu (örneğin, pozisyonun ilan edildiği, mülakat panelinde en az üç akademik temsilcinin bulunduğu, referansların kontrol edildiği vb.) teyit etmelidir.

2. Yol: Bireysel Burslar (Individual Fellowships):

• Kimler İçin Uygundur: Onaylanmış listede yer alan prestijli bir bireysel araştırma bursunu (fellowship) halihazırda elinde bulunduran veya son 5 yıl içinde almış olan kişiler içindir.

• İşleyiş: Bu bursların listesi British Academy, Royal Society ve Royal Academy of Engineering tarafından ortaklaşa onaylanmıştır.

• Kritik Belge: Bursu kazandığınızı gösteren resmi kabul mektubu (award letter).

3. Yol: Onaylanmış Fon Sağlayıcılar (Endorsed Funders):

• Kimler İçin Uygundur: Başta UK Research and Innovation (UKRI) olmak üzere, onaylanmış bir fon sağlayıcıdan alınan başarılı bir araştırma hibesi başvurusunda adı veya pozisyonu belirtilen araştırmacılar ve uzmanlar içindir.

• Temel Şartlar: Hibenin en az £30,000 değerinde ve en az 2 yıl süreli olması gerekmektedir. Başvuru sahibinin sözleşmesinde en az 1 yıl kalmış olmalıdır. Ayrıca, adayı istihdam eden veya ağırlayan kurumun da onaylanmış listede yer alması şarttır.

• Kritik Belgeler: Hibe kabul mektubu ve ev sahibi kurumdan alınacak garanti beyanı.

Standart Yol: Akran Değerlendirmesi (Peer Review)

Bu yol, hızlı onay yollarına uygun olmayan ancak alanında istisnai bir yeteneğe veya potansiyele sahip olan adaylar için en esnek seçenektir. Bu rota için bir iş teklifine sahip olmak gerekmez.

• Temel Uygunluk: Adayların aktif bir araştırmacı olmaları ve doktora derecesine veya buna "eşdeğer araştırma deneyimine" sahip olmaları beklenir.

• Kritik Ayrım: 'Exceptional Talent' ve 'Exceptional Promise'
  Bu rotada başvuru yaparken, adayın kariyerinin hangi aşamasında olduğuna bağlı olarak iki kategoriden birini seçmesi gerekir. Bu seçim, başvurunun anlatısını ve sunulacak kanıtları şekillendirir.

Akran Değerlendirmesi Başvurusu İçin Gerekli Belgeler:

• CV (Özgeçmiş): Kariyer ve yayın geçmişini özetleyen, en fazla 3 A4 sayfası uzunluğunda olmalıdır.

• Referans Mektubu (Promise & Talent): İngiltere'de yaşayan, alanınızda uluslararası düzeyde tanınan ve sizi ve çalışmalarınızı bilen "seçkin bir kişiden" (eminent person) alınmalıdır. Mektup, sizi nasıl tanıdığını, neden sıradışı bir yetenek veya potansiyel taşıdığınızı düşündüğünü ve İngiltere'a nasıl katkı sağlayacağınızı detaylı bir şekilde açıklamalıdır. Mektubu yazan kişinin CV'si de eklenmelidir.

• İkinci Mektup (Yalnızca Talent için): 'Exceptional Talent' başvurusu yapan adayların, çalışmalarını objektif bir şekilde değerlendirebilecek, İngiltere'deki bir kurumda üst düzey bir üye olan ikinci bir uzmandan mektup almaları gerekmektedir. Bu mektubun yazarının sizi kişisel olarak tanıması gerekmez ve bu, kişisel bağlantıların ötesinde, çalışmalarınızın nesnel bir takdiri olarak hizmet eder. Bu ikinci mektup, adayın liderlik iddiasını doğrulayan kritik bir testtir.

Prestijli Ödül Yolu

Bu, en seçkin ve en doğrudan vize başvuru yoludur. Göçmenlik Kuralları'nın Ek Global Talent (Appendix Global Talent) bölümünde listelenen, Nobel Ödülü veya Turing Ödülü gibi son derece prestijli uluslararası ödüllerden birini kazananlar için tasarlanmıştır.

Bu listedeki ödüllerden birini kazanan bir başvuru sahibi, 1. Aşama olan onay sürecini tamamen atlayarak doğrudan 2. Aşama olan vize başvurusunu yapabilir. Bu, alanlarının mutlak zirvesindeki bireyler için ayrılmış özel bir yoldur.

Global Talent Vize Ücretleri

Başvuru sürecine başlamadan önce tüm maliyetleri net bir şekilde anlamak, etkili bir bütçeleme için hayati önem taşır.

• Başvuru Ücretleri: Başvuru sahibi ve her bir dependant (aile üyesi) için toplam vize ücreti £766'dır. Onay gerektiren rotalarda bu ücret ikiye bölünür: 1. Aşama (Onay Başvurusu) için £561 ve 2. Aşama (Vize Başvurusu) için £205. Prestijli Ödül yoluyla başvuranlar ise toplam £766'yı vize aşamasında tek seferde öderler.

• Göçmenlik Sağlık Ek Ücreti (Immigration Health Surcharge - IHS): Bu, genellikle en önemli maliyet kalemidir. Mevcut oran, başvuran her bir yetişkin için yıllık £1,035'tir. Bu ücret, talep edilen vize süresinin (1 ila 5 yıl arası) tamamı için peşin olarak ödenmelidir.

Tablo 1: Global Talent Vizesi Maliyet Dökümü (2025)

Başvuru Zaman Çizelgeleri

Başvuru sürecinin her aşaması için zamanlamayı bilmek, planlamanızı doğru yapmanıza yardımcı olacaktır.

• 1. Aşama (Onay Süreci):

  • Hızlı Onay Yolları (Akademik Görev, Burs, Fon): Karar genellikle 2 hafta içinde verilir.

  • Standart Yol (Akran Değerlendirmesi): Karar genellikle 5 hafta içinde verilir.

• Onay Sonrası Süre: Onay mektubunu aldıktan sonra, 2. Aşama olan vize başvurusunu yapmak için kesinlikle uyulması gereken 3 aylık bir süre vardır.

• 2. Aşama (Vize Süreci):

  • İngiltere Dışından Başvuru: Karar genellikle 3 hafta içinde verilir.

  • İngiltere İçinden Başvuru: Karar genellikle 8 hafta içinde verilir.

Sıkça Sorulan Sorular (SSS)

Bu bölümde, başvuru sahiplerinin en sık karşılaştığı pratik sorulara net yanıtlar sunulmaktadır.

S1: Skilled Worker veya Graduate vizesi gibi başka bir İngiltere vizesinden Global Talent vizesine geçiş yapabilir miyim?

C: Evet, çoğu durumda bu mümkündür. Ziyaretçi, kısa dönem öğrenci veya diğer bazı kısa süreli vize türleriyle İngiltere'ta bulunuyorsanız geçiş yapamazsınız. Skilled Worker vizesi altında geçirdiğiniz süre, genellikle Global Talent vizesi ile birleştirilerek 3 yıllık ILR şartını karşılamak için kullanılabilir.

S2: Onay başvurum reddedilirse ne olur?

C: Karar sürecinde bir hata yapıldığına inanıyorsanız, "Onay İncelemesi" (Endorsement Review) talebinde bulunabilirsiniz. Bu, başvurunun yeniden değerlendirilmesi değil, prosedürel bir hata olup olmadığının kontrolüdür. İnceleme ücretsizdir ve yaklaşık 28 gün sürer. Alternatif olarak, daha güçlü kanıtlarla yeni bir başvuru yapabilirsiniz, ancak bu durumda başvuru ücretini tekrar ödemeniz gerekir.

S3: 'Talent' ve 'Promise' kategorileri arasında süresiz oturum (ILR) yolunda bir fark var mı?

C: British Academy tarafından onaylanan akademik rotalar için hiçbir fark yoktur. Hem 'Exceptional Talent' hem de 'Exceptional Promise' başvuru sahipleri 3 yıl sonra ILR'ye başvurma hakkına sahiptir. Bu, 'Promise' başvuru sahiplerinin 5 yıl beklemesi gereken Sanat ve Teknoloji alanlarına göre önemli bir avantajdır.

S4: Akran Değerlendirmesi yolu için kesinlikle doktora derecesine sahip olmam gerekir mi?

C: Şart olmamakla birlikte, standart beklenti budur. Kurallar, "eşdeğer araştırma deneyimi"ne izin vermektedir; ancak bu, genellikle projelerin entelektüel itici gücü olduğunuz en az üç yıllık birleşik bir araştırma deneyimi olarak tanımlanan yüksek bir standarttır. Bunu kanıtlamak çok güçlü bir başvuru gerektirir.

S5: Güçlü İngiltere bağlantılarım yoksa referans mektubumu yazacak "seçkin bir kişiyi" nasıl bulabilirim?

C: Bu, sık karşılaşılan bir zorluktur. Referansı verecek kişinin uluslararası düzeyde tanınan bir uzmanlığa sahip olması ve çalışmalarınızı bilmesi gerekir. Geçmişteki ortak çalıştığınız akademisyenleri, doktora tezinizin dış danışmanı İngiltere'den ise onu veya uluslararası konferanslarda tanıştığınız kıdemli akademisyenleri düşünebilirsiniz. Anahtar nokta, kişinin alanındaki itibarı ve sizin çalışmalarınız ve potansiyeliniz hakkında yetkin bir şekilde konuşabilmesidir.

İngiltere Yolculuğunuza Uzman Rehberlikle Başlayın

Global Talent Vizesi, beşeri bilimler profesyonellerine İngiltere'ta kariyerlerini inşa etmeleri için olağanüstü bir esneklik ve prestijli bir platform sunmaktadır. Fırsatlar büyük olsa da, başvuru süreci, özellikle de Akran Değerlendirmesi yolu, titizlikle hazırlanmış, ikna edici ve stratejik bir dosya gerektiren zorlu bir süreçtir.

Başarılı bir başvuru ile başarısız bir başvuru arasındaki fark, genellikle kariyerinizin ve başarılarınızın stratejik sunumunda yatmaktadır. Bu süreçte, bir hukuk firmasının değeri sadece formları doldurmak değil, aynı zamanda sürecin öznel unsurlarını yönetmenize yardımcı olan, anlatınızı şekillendiren ve ret risklerini azaltan stratejik bir danışman olarak hareket etmektir. Profilinizin British Academy'ye mümkün olan en güçlü şekilde sunulmasını sağlamak için, Bekenbey Solicitors'ın avukatlarıyla danışmanlık görüşmesi yapmak için bizimle iletişime geçin.

Disclaimer

Bu blog yazısında yer alan bilgiler yalnızca genel bilgilendirme amaçlıdır ve hukuki tavsiye niteliği taşımaz. İngiltere göçmenlik yasaları ve prosedürleri sıkça değişebileceğinden, burada sunulan bilgilerin güncelliği ve doğruluğu garanti edilemez. Kişisel durumunuza özel hukuki danışmanlık almak için mutlaka kalifiye bir göçmenlik avukatına başvurmanız gerekmektedir. Bu yazı, yayınlanmadan önce Bekenbey Solicitors bünyesindeki uzman bir göçmenlik avukatı tarafından incelenmiştir. Bekenbey Solicitors, bu yazıdaki bilgilerin kullanımından doğabilecek sonuçlardan sorumlu tutulamaz.